Als verstekeling aan boord van een Schots piratenschip op weg naar India, laat een jonge Florentijn zich ontdekken als een duivelskunstenaar, die verschijnt en verdwijnt wanneer het hem belieft. Hij ontfutselt de kapitein de boodschap met zegel van de Engelse koningin voor de keizer van India, de monarch van het Mogolrijk. Deze keizer Akbar wordt in Rushdies roman zijn tegenspeler en is op zijn manier eveneens een tovenaar, die nieuwe werelden opent en illusies schept. Maar de keizer filosofeert veel, lijdt onder de eenzaamheid, weet dat hij zijn zonen niet kan vertrouwen en hij is het oorlogsvoeren beu. De komst van een vreemdeling, mysterieus en tegelijk vertrouwd in zijn levensfilosofie en buitenissige karaktertrekken, is een zegen. Maar eer "Mogor dell' Amore", zoals de Florentijnse avonturier zichzelf noemt, keizer Akbar ontmoet, moet hij vele vertrouwelingen aan het hof passeren. Gelukkig kan hij rekenen op de hulp van een prostituee, die hem in ruil voor enkele goudstukken en uit bewondering en sympathie zalft met de meest geurige en ontwapenende balsems. Hij slaagt erin het vertrouwen van de keizer te winnen en het voorlezen van de koninklijke brief wekt de liefde van de keizer voor de koningin van Engeland. Maar Mogor dell' Amore kan zich ook vergissen. Op het moment dat hij keizer Akbar wil laten delen in zijn geheim, wordt hij beschuldigd van verraad, diefstal en doodslag. De bemanning van het Schotse schip is hem door India nagereisd en hun beschuldigingen wegen zwaar. De keizer twijfelt en besluit de jonge avonturier te onderwerpen aan het oordeel van zijn blinde en dolle olifant. Wordt hij vertrappeld, dan is zijn schuld bewezen. Maar de olifant legt liefdevol zijn slurf rond de schouders van Mogor dell' Amore en tilt hem op zijn rug, zodat hij weer in de gratie van keizer Akbar valt. Zo krijgt hij een nieuwe kans om de ware reden van zijn komst naar Fatehpur Sikri te onthullen.

Salman Rushdie schrijft in de eerste plaats voor westerlingen en dus is zijn setting goed gekozen. Het Florence van de 15e eeuw en de wat minder goed gekende periode van de Mogolheerschappij leveren alle mogelijkheden voor een schelmenroman. Rushdie kan de geschiedenis bovendien verlevendigen met 'petites histoires', en de focus richten op de karakters van de machthebbers en de bizarre zeden en gewoontes aan het hof. Toch krijgt de geschiedenis haar rechten, en je moet je aandacht dan ook bij de lectuur houden wanneer enkele tientallen namen met hun plaats en betekenis op je worden afgevuurd.

Rushdie haalt niet zomaar twee culturen naar voren, hij laat ze in hun glorietijd herleven en schitteren. Het Firenze van de Italiaanse renaissance wordt getekend door de dominantie van traditierijke, adellijke families, en steunt op bevalligheid en finesse. De stad is een tikje hoogmoedig, maar frivool en kunstig. Het Indiase Mogolrijk kenmerkt zich door macht, gratie, wellust en oorlogszucht, en kent een vreemde mix van onderdanige vleierij en getolereerde beïnvloeding. Oost en West ontmoeten elkaar eens te meer bij Rushdie, en de confrontatie is ook herkenbaar. Zoals Gaudi, Vermeer, Satie of Tom Waits overduidelijk herkenbaar zijn, zo is ook De verleidster van Florence onmiskenbaar van de hand van Rushdie, met zijn barokke en fantasierijke stijl, de vermenging van historische feiten met pure verzinsels, de filosofische bespiegelingen die hilarische situaties elan en diepgang moeten verlenen. Hij beheerst de vertelkunst als weinig anderen, waardoor je geniet van de verhaalstijl, de karakterschetsen, de dubbele bodems, de cultuurrijkdom en de lichtvoetige levenswijsheden. Vervelen gaat het nooit en Rushdie weet je nieuwsgierigheid in elk hoofdstuk opnieuw te prikkelen. Maar in de literatuur valt de herhaling van een concept te mijden, met hoeveel metier het ook gesmeed en gevijld is. Voor wie al romans van Rushdie las, dreigt de verzadiging. Wie een eerste keer wil kennismaken, kan een betere keuze doen met vroegere werken als Middernachtskinderen (Contact, 2007), De laatste zucht van de Moor (Contact, 2001) of Shalimar de clown (De Leeswolf 2005, p. 539). Geenszins een roman te veel, maar met zijn talent kan en moet Salman Rushdie nu andere paden inslaan. [Dirk Magerman]

Het idee dat aan deze historische roman ten grondslag lijkt te liggen is dat er aan het einde van de zestiende eeuw niet een, maar twee Florences bestonden: het Aziatische Mogoelrijk van keizer Akbar de Grote (1542-1605) kende een identieke bloei als het renaissancistische Florence. Als Akbar op een dag een jonge Europeaan ontvangt die zegt zijn oom te zijn, begint met diens relaas een enorm uitgebreid verhaal waarin talloze Europese en Indiase, verzonnen en historische, echte en spookachtige, mannelijke en vrouwelijke, koninklijke en volkse, kuise en hitsige, laffe en moedige personages een rol spelen. Het boek wordt zo als het ware een uitwisseling van de beste elementen in de oosterse en westerse culturen, gevat in een vorm die het midden houdt tussen de 'Vertellingen uit 1001 nacht' en een magisch-realistische roman. Wie zich tot die genres aangetrokken voelt, zal hier veel van zijn gading vinden; voor anderen is dit vooral een chaotische smeltkroes waar buiten de twee hoofdpersonen geen enkel personage tot leven komt en geen enkel idee voorrang krijgt. Zeer goed vertaald. Normale druk.